De aanslag in Nice heeft op een bijzonder pijnlijke manier aangetoond dat we dringend een andere mindset moeten kweken.
Onze veiligheidsdiensten zijn niet opgewassen tegen de “nieuwe” methodes die gebruikt worden door individuen die onze westerse manier van leven willen destabiliseren. dit is geen kwestie van budgetten, het is gewoonweg onmogelijk om alles te voorzien en alles te beveiligen.
Over terreurbestrijding
Proactieve, defensieve, ontradende, dwangmatige terreurbestrijding in een notendop:
Proactieve terreurbestrijding
Het observeren en afluisteren van verdachten kan ervoor zorgen het nooit tot een actie komt.
Meer inzetten op proactieve terreurbestrijding is noodzakelijk maar als we er het Nice dossier even bijnemen zien we dat ook dit kan falen. Als niks erop wijst dat iemand radicaliseert kan er ook niet proactief worden opgetreden.
Verhoogde budgetten zullen er vooral voor zorgen dat we de terroristen en hun eventueel netwerk sneller kunnen ontmantelen. Daardoor vergroot uiteraard ook de kans dat geplande aanslagen verijdeld worden maar dat is dan eerder een kwestie van geluk.
Defensieve terreurbestrijding
Bij defensieve terreurbestrijding gaat men proberen om de kans op een aanslag te verminderen of om de impact van een aanslag te minimaliseren.
Moshe Dayan, die Israëlisch minister van buitenlandse zaken was in de jaren ’70 zei ooit dat een terroristische aanslag meer van een natuurramp heeft dan van een oorlogsdaad. Als je ervan uitgaat dat er een aanslag kan of zal gebeuren kan je de impact ervan verminderen en kan je alles voorzien om na de feiten de nodige zorg te bieden aan de slachtoffers en hun familie.
Terreurbestrijding door ontrading
Een methode die kans maakt in een pre-radicalisering stadium is het ontraden. Militaire specialisten spreken hier van de naïeve methode. Zodra een kandidaat is opgenomen in een groep is de kans dat hij door deze methode van zijn plannen afziet zo goed als onbestaand.
Terreurbestrijding door dwang
De aanval is de beste verdediging, maar soms ook niet. Vanuit de perceptie van de terroristen en hun sympathisanten zijn onze regeringen al schuldig aan uitlokking. Het platbombarderen van zogenaamde terroristische bolwerken is enkel olie op het vuur.
Deze methode stelt de uitvoerders feitelijk gelijk aan de terroristen. De geschiedenis leert ons dat schuldig zijn een kwestie is van perceptie.
Het gaat wel weer voorbij
Ik ben fan van het optimisme maar ik ben nog net iets meer fan van realisme. De huidige wereldpolitieke spelletjes in acht genomen lijkt het me geen goed plan om ervan uit te gaan dat we binnenkort geen last meer zullen hebben van situaties zoals die in Parijs, Brussel en Nice. Het is u trouwens waarschijnlijk al opgevallen dat er net meer incidenten zijn dan pakweg 2 jaar geleden.
Het gaat dus niet zomaar voorbij.
Wat nu?
De regering zal ongetwijfeld haar ding doen. Langs de ene kant steunen ze de bombardementen, langs de andere kant zetten ze in op proactieve en defensieve terreurbestrijding. Via straathoekwerking en andere initiatieven proberen ze invloed uit te oefenen op jongeren. Het blijft echter dweilen met de kraan open.
De mensen op straat, diegenen waarop we rekenen als het fout gaat zijn onderbemand en beschikken over onvoldoende budget om op een deftige manier te trainen. Op de koop toe hebben ze net iets te weinig bevoegdheden. Dat laatste leidt trouwens tot spannende situaties in probleemwijken die rechtstreeks gerelateerd zijn aan radicalisering.
Het lijkt me verstandig om zelf met je veiligheid en de veiligheid van je gezin bezig te zijn en er niet zomaar vanuit te gaan dat de politie of het leger voor je zal zorgen.
De aanslag in Nice was geen nieuwe werkwijze, het was er één waarmee de veiligheidsdiensten geen rekening hielden. Dit ondanks het feit dat het al eerder gebeurde. Dat is geen verwijt, het is een vaststelling. De expertise van de Israëlische veiligheidsdiensten kan hier van onschatbare waarde zijn. Hier en in de buurlanden lopen we nog teveel achter de feiten aan.
Zou ik niet beter een vuurwapen kopen?
“Dan knal ik zo’n terrorist door zijn kop”, las ik onlangs als reactie op een post. Mijn antwoord: “geloof dat nooit”. Als je niet goed getraind bent dan is de kans groot dat je een onschuldige omstaander neerschiet. En dan? Wil je dat op je geweten?
Ik wil ook gerust alle “jamaar’s” counteren. Bij voorbeeld de “jamaar ik zit bij een schietclub”: en daar schiet u vanuit concealment op een bewegend doel na een onverwachte trigger? Ik dacht het niet. En zoja, proficiat, voeg er nu nog zware stress aan toe.
En ontwapenen?
Sommige zaken zijn niet te ontwapenen. Hoe hou je een aanstormende vrachtwagen tegen? Dit hoort bij het defensieve waarbij we uitgaan van het feit dat zoiets kan gebeuren en bijvoorbeeld betonnen blokken plaatsen voertuigen tegen te houden. Het afstappen van de traditionele technieken waarbij werd ingezet op explosieven leidt ook tot kleinschalige aanvallen met bijl of mes. Het zou me niet verwonderen mochten de terroristen binnenkort gebruik maken van nog andere instrumenten en wapens.
Vermijden, ontwijken en vluchten moet de prioriteit zijn maar wat als als je plots oog in oog staat met een gewapende terrorist? Vanop de bank is het gemakkelijk: ontwapenen. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. We horen vaak verhaaltjes van mensen die het hoge woord nemen als het over dit onderwerp gaat en er zijn duizenden how-to’s te vinden op Youtube. Eén ding hebben ze gemeen: ze handelen nooit over de psychologische drempels, laat staan impact. Je zit in een levensbedreigende situatie. Mij lijkt het dan evident dat je op zeker speelt.
Ontwapenen van een rubber mes of pistool in een trainingzaaltje is van een gans andere orde dan het ontwapenen van een echt mes of pistool. De sensei’s die met veel overtuiging in hun kimono op blote voeten een mooie choreografie neerzetten hebben vaak nog nooit een echt pistool in de hand gehad, stonden nog nooit in de vuurlijn van een vuurwapen of steek/snijlijn van een mes. Toch verkondigen ze hun techniek met overtuiging, alsof ze het al 100 keer hebben meegemaakt. Ik kan me nog levendig mijn confrontatie met een aanstormende schaars geklede gespierde kerel met machete herinneren. Ik denk dat ik hem zelfs nog zou herkennen en de emoties van toen zal ik nooit meer vergeten. Dat gevoel heeft me ertoe aangezet om bijzonder ernstig met de materie bezig te zijn. Dat was eind jaren 80. Nu, 30 jaar en honderden incidenten later zal je me mijn uitleg telkens in context horen plaatsen. Ontwapenen ja, als het echt niet anders kan en onder een hoop voorwaarden met een hoop voorbehoud. Het laatste dat ik zou willen is dat één van mijn leerlingen gekwetst raakt omdat ik hem te zelfzeker heb gemaakt.
Conclusie: onze nieuwe mindset
De nieuwe mindset is in één zin samen te vatten: wees alert en meld verdachte zaken.
We moeten meer partner worden van de veiligheidsdiensten.
Het probleem is echter dat we niet goed weten waarop we moeten letten. Als we alles gaan melden zal de alertheid bij de veiligheidsdiensten dalen waardoor mogelijks ook de efficiency van het plan daalt. We moeten dus leren waarop we moeten letten.
In een vorige post (waakzaamheid in turbo stand) had ik het over “eerlijke signalen”, signalen die kunnen worden gebruikt om op een betrouwbare manier gedrag te voorspellen. Mensen die iets van plan zijn gedragen zich voorspelbaar. In die zelfde post staat ook het ganse verhaal over Combat Profiling. Een must-read voor mensen die professioneel geïnteresseerd zijn in de materie.
Tenslotte nog een kleine opmerking voor de mensen van de politie en de militairen die bewakingsopdrachten uitvoeren (waarvoor dank trouwens): we werken hier vaak op bovenstaande thema’s én we hebben een groepje pro’s die bereid zijn info en trainingsmethodiek te delen. Contacteer me gerust.
Luc Van Laere
europeankravmagaacademy@gmail.com
Hoofdinstructeur European Krav Maga Academy