De kans dat je op reis te maken krijgt met een aanslag is statistisch bijzonder klein.
We verwarren de mogelijkheid op herhaling van een aanslag vaak met het mogelijkheid dat we juist op die plaats van herhaling kunnen zijn als het gebeurt. We schatten het risico verkeerd in. Dat slachtoffers van eerdere aanslagen daar geen boodschap aan hebben is een feit maar er is dan nog altijd zoiets als een ‘slachtoffers vs het aantal aanwezigen ratio’ en die is gelukkig klein. Het is niet omdat je aanwezig bent op de plaats waar een aanslag plaatsvindt dat je per definitie een slachtoffer wordt. Het is jammer genoeg ook niet zo dat een geringe kans het risico uitsluit. En daarom…
Wat zijn de mogelijkheden?
Er gebeurt niks
De norm, alles verloopt rustig, geen aanslag.
Er gebeurt iets in de omgeving van je verblijfplaats, je ziet geen slachtoffers
Plots kom je te weten dat er iets gebeurde. Probeer uit te zoeken wat er precies aan de hand is en blijf de situatie opvolgen. Laat je familie, vrienden en werk weten dat alles in orde is. De kans is groot dat je meer gewapende agenten en militairen te zien krijgt op straat. Doe wat de ordediensten je vragen. Mogelijks worden evenementen afgelast en krijg je geen toegang meer tot toeristische trekpleisters, aanvaard dat. De kans dat je gecontroleerd wordt vergroot aanzienlijk, hou daarmee ook rekening als je vertrekt. Doe ook daar niet moeilijk over, de ordediensten doen hun werk. Door opgedreven controles kunnen de wachttijden bij stations en luchthavens oplopen waardoor je een trein of vliegtuig kan missen. De oplossing: vertrek een paar uur vroeger.
Er gebeurt iets in je onmiddellijke omgeving je ziet gewonde mensen en paniek, je bent zelf niet gewond
Je eerste reactie zal instinctief zijn: vluchten, vechten (actie ondernemen) of bevriezen. Hou er rekening mee dat het misschien nog niet gedaan is. Als je getraind bent (politieman, militair, hulpverlener) is de kans groot dat je hulp tracht te bieden. Geef jezelf even de tijd om de situatie te overzien zodat je een rationele beslissing kunt nemen.
Vluchten is meestal de beste optie. Laat je spullen achter en maan anderen ook aan om te vluchten. Als je niet kan vluchten zoek dan een stevige structuur om achter te schuilen. Blijf weg van glaspartijen en hangende constructies.
Bij een bomaanslag is een open plaats opzoeken aangewezen. Hou er rekening mee dat er meerdere bommen kunnen zijn. Blijf weg van de massa.
Onderzoek wijst uit dat mensen in crisissituaties in drie groepen te verdelen zijn: vijfenzeventig procent raakt zo in de war dat ze nauwelijks nog in staat zijn te handelen. Tien procent raakt in paniek en reageert zo dat ze zichzelf en anderen nog meer in gevaar brengen en de overblijvende vijftien procent is daadwerkelijk in staat om te reageren op een manier die hun overlevingskansen vergroot.
Er gebeurt iets in je onmiddellijke omgeving en je bent zelf gewond.
Het had erger kunnen zijn. Zolang je beseft dat je gewond bent is er in principe kans dat je de aanval overleeft. Probeer bij hevige bloedingen te stelpen of af te binden. Lever geen grote inspanningen. Er is hulp onderweg, maak je niet druk als ze jou niet eerst helpen. Meestal is er eerst een triage waarbij een hulpverlener gewoon komt checken wat er aan de hand is, hij of zij zal dan bepalen wanneer je hulp krijgt. Het kan geen kwaad om een beetje te overdrijven…
Wat kan je doen om het risico te beperken?
Laat me de vraag uitbreiden: wat kan je doen om het risico te beperken zonder de kwaliteit van je vakantie ervaring aan te tasten? Je zou naar Rome kunnen vertrekken en alle toeristische plaatsen mijden maar dan kan je net zo goed thuisblijven.
Voor het vertrek
Zorg dat je zoals altijd de juiste papieren bij de hand hebt. Maak overal een kopie van en bewaar die niet bij je officiële papieren. Registreer u bij https://travellersonline.diplomatie.be/ zodat de FOD Buitenlandse zaken weet waar je bent en je makkelijker kan informeren en helpen.
Leer de taal. Je zal veel sneller hulp krijgen als je op z’n minst de moeite doet om de taal te spreken.
Bij aankomst
Je kan er meteen eentje meeslepen maar het is vaak goedkoper om ter plaatse een ‘rescue bag’ te maken. Een rugzakje met een EHBO kitje, een plannetje van de omgeving (te verkrijgen bij alle hotels, toeristische bureau’s), water, snelle suiker, Duct Tape (je wil niet weten wat je daarmee zoal kan doen), een aansteker, touw en een toolkitje of Leatherman.
Zoek uit hoe je weg geraakt uit je hotel (nooduitgangen) en waar je naartoe kan als het fout loopt.
Zoek uit hoe je zo snel mogelijk bij een hospitaal en dokter geraakt.
Zoek uit hoe je zo snel mogelijk bij de ambassade komt.
Wordt ‘vriendjes’ met de hotel medewerkers.
Vertrouw op je intuïtie
Als het niet goed voelt ga dan weg. Je kan beter een beetje tijd verliezen dan achteraf te moeten zeggen dat je beter toch naar je buikgevoel had geluisterd. Als je het gevoel hebt dat er iets fout zit verwijder je dan van de massa.
Wees aandachtig
Zie je een achtergelaten koffer, verwijder je van de locatie en verwittig de politie of iemand die verbonden is aan de locatie. Zie je verdacht gedrag: idem.
Wees verstandig
Ga niet de toerist uithangen bij tumult. Ga weg van onrust.
Hou je aan de geldende regels, ook de sociale regels. En zoals hierboven al staat: volg de instructies van de ordediensten op. Belgische en Nederlandse gevangenissen zijn vakantie oorden in vergelijking met gevangenissen in sommige andere landen.
Tenslotte...
We krijgen bij de European Krav Maga Academy vaak mensen over de vloer die voor langere tijd naar het buitenland vertrekken. Die mensen komen echter vooral om zich uit de slag te leren trekken in iets minder complexe situaties. Het feit dat er bij een aanslag meerdere betrokkenen zijn maakt alles plots veel moeilijker. Individuen in een groep handelen namelijk minder snel dan wanneer ze alleen zijn. Hoewel we denken dat we in groep veiliger zijn blijft iedereen denken en handelen als individu. Mochten betrokkenen in groep handelen dan zouden ze veel sterker zijn dan een paar gewapende aanvallers.
Luc Van Laere
Hoofdinstructeur European Krav Maga Academy