Ik ga het niet ontkennen, het zijn gouden tijden voor zelfverdedigingsscholen. De gebeurtenissen in Keulen en de ontelbare incidenten hier in Vlaanderen zorgen voor een onveiligheidsgevoel dat leidt tot minstens 40% meer aanvragen voor lessen, trainingen en cursussen.
Meteen zie je dan ook een hoopje opportunisten opduiken, heren (het zijn allemaal heren, dat heeft waarschijnlijk met testosteron te maken) die een eigen systeem ‘ontwikkelden’, de mannen met stoere verhalen, de specialisten met hun “Leer jezelf verdedigen met een stokje” en meer van dat soort onzin. Ook de zogenaamde zelfverdedigingssporten vallen onder die noemer. Waarom? Zelfverdedigingssport bestaat niet, het is een contradictio in terminis. Het is ofwel sport ofwel zelfverdediging maar het kan nooit beide samen zijn. Lees de definitie(s) van sport maar eens op Wikipedia.
In de afgelopen jaren kreeg ik na het verkondigen van bovenstaande vaak de vraag: “Denk je dan dat ik mezelf niet kan verdedigen, ik heb een zwarte gordel in de huppeldepupkido?”. Mijn antwoord was steeds een uitnodiging om die bewering te testen. En telkens ging de volgende zin over vechten. De ene zou me in de prak slaan, de andere had het dan weer over hoeveel wedstrijden hij al had gewonnen waardoor ook meteen duidelijk werd vanuit welk referentiekader ze vertrokken. Vechten, wedstrijd, sport, fout.
Ik twijfel niet aan de fysieke competenties van een MMA wedstrijdvechter, integendeel. Ik twijfel evenmin aan de technische capaciteiten en motorische vaardigheden van iemand die een derde dan Aikido heeft maar het feit is dat die competenties en capaciteiten zelden relevant zijn in een echte confrontatie op straat, café, het openbaar vervoer of in een dancing. En natuurlijk is de ene vechtsporter de andere niet. Het is niet per definitie zo dat een vechtsporter niet de kennis kan hebben die vereist is om zich op een verstandige manier te kunnen verdedigen. Net zoals er mensen zijn met een autorijbewijs die ook met een helikopter kunnen vliegen terwijl het uiteraard niet per definitie zo is dat iedereen met een autorijbewijs… ja, je snapt het wel.
Wat is zelfverdediging?
We verkiezen de term zelfbescherming en die dekt meteen de lading. In uitbreiding willen we ook onze naasten leren beschermen.
We onderscheiden 3 elementen:
- prefight, dadergedrag leren herkennen, leren vermijden en leren de-escaleren.
- fight, ontsnappen uit fysieke confrontaties door “gevecht”.
- postfight, wat doe je nadat je veilig bent?
Al die elementen moeten op een realistische manier getraind worden. Dus niet in een kimono op blote voeten en/of op matten.
Als u iemand bent die in kimono op blote voeten op matten traint, lees dan even verder. Ik schrijf niet dat u niet kan vechten en ik wil u ook niet belachelijk maken. Wat u doet heeft absoluut nut maar het is geen zelfverdediging. Het is sport. Er ontbreken een aantal cruciale elementen in uw training.
Realistisch trainen is rekening houden met factoren zoals stress, meerdere tegenstanders, een gewapende tegenstander, eigen mobiliteitsbeperkingen, omgeving, enz.
Absoluut belangrijk is stress. Onder stress is er een aanzienlijk verlies van fijne motoriek en cognitief vermogen. Als men daar geen rekening mee houdt in training en bijvoorbeeld fijnmotorische bewegingen aanleert dan is dat een garantie op falen.
Ook het aanleren van honderden ingewikkelde technieken is zinloos voor zelfverdedigingsdoeleinden. Je kan ze immers nooit genoeg trainen om ze praktisch toepasbaar te maken in een zelfverdedigingssituatie. Je hebt een beperkte toolset nodig, een gereedschapskist met enkel de gereedschappen die je kan gebruiken onder stress. Beperkt omdat je er dan voldoende op kan trainen.
De sleutel is praktijksimulatie. Maar dan wel op een juiste manier. Niet even vlugvlug “speel jij even de aanvaller en jij het slachtoffer”. Dat is totaal zinloos. Slachtoffer spelen, hoe doe je dat trouwens? Je bent je bewust van het feit dat er een aanval komt en… je blijft staan? Het is beter gewoon jezelf te zijn in een bepaalde setting om dan te maken te krijgen met een situatie. De enige die een rolletje speelt in een praktijksimulatie is de tegenspeler of zijn de tegenspelers. En die zijn misschien agressor, misschien ook niet.
Tijdens een praktijksimulatie benader je de realiteit door het potentieel slachtoffer een aantal zaken te geven die hij of zij in die bepaalde setting bij zich zou hebben. Voorbeeld een setje sleutels, een gsm een I-pad, geld… En dan begint het. Enkel de tegenspelers en omstaanders weten wat er gaat gebeuren. Komt de tegenspeler een sigaret vragen of ruzie zoeken, wordt het een overval, zijn er meerdere betrokkenen? Al die onzekerheden zorgen voor stress en op de koop toe train je exact wat je zou moeten trainen: omgaan met situaties. Net zoals op straat. Of ga je per definitie elke keer op de vuist als iemand dichterbij komt?
In de simulaties krijgen de tegenspelers, de potentiële tegenstanders een aantal triggers (lokken agressie uit) en ombuigers (kalmeren de agressie). Het voordeel van deze aanpak is dat zo’n praktijksimulatie heel snel gebrieft kan worden. Na een beetje gewenning begrijp iedereen snel hoe het moet.
Bij een gewapende overval is het bijvoorbeeld verstandig om gewoon je geld af te geven. Je kan daar principieel tegen zijn maar dat verandert niks aan het feit dat je bij weigering neergeschoten of neergestoken kan worden. Dat leer je heel snel door het gewoon te proberen. Elders op deze site staat trouwens hoe we met overvallen omgaan. Klik hier voor het betreffende artikel.
Ik had het daarnet al over trainen met de zaken die je normaal gezien bij je hebt. We (de KMSDF) hebben voor de veiligheid een aantal zaken laten ontwikkelen zoals trainingssleutels, trainingspennen, training gsm’s. Maar ook realistische wapens die onze agressors bij zich kunnen hebben zoals training cuttermessen, schroevendraaiers ea.
Het spreekt vanzelf dat we ook houdingen, gevechtsbewegingen, mechanieken, verplaatsingen, grepen en andere handelingen trainen. We doen het echter altijd met een realistische insteek. Geen fancy moves en leuke choreografieën, geen ingewikkelde constructies maar zoals ik daarnet al schreef handelingen die werken onder stress. Handelingen die je nu al kent maar die je nog op een correcte manier met elkaar leert verbinden.
Efficiënte zelfverdediging aanleren doe je door je inzicht te vergroten, niet door eindeloos combinaties te trainen in de hoop dat je ooit eens één van de aangeleerde combinaties kan gebruiken.
Fysieke trainingen in functie van zelfbescherming zijn helemaal anders dan trainingen in functie van sport. In een zelfbeschermingstraining doen we geen honderden push-ups, sit-ups en eindeloze herhalingen maar we trainen functioneel. Dat wil zeggen dat we bewegingen en handelingen trainen die we effectief gaan gebruiken. Zoals bijvoorbeeld hamerslagen. Een hamerslag is grofmotorisch en bijzonder effectief. We letten erop dat er zoveel mogelijk kinetische energie wordt ontwikkeld, dus gaan we die hamerslag doen met gebruik van de juiste spiergroepen. We letten er ook op dat de hamerslag vanuit een realistische houding vertrekt, dat de slag niet opgewapend (telegraferen, laten zien wat je gaat doen) wordt, dat de uitvoerder in beweging blijft en ten allen tijde stabiel is.
Tijdens een fysieke training moet de nadruk liggen op het trainen van houdingen, gevechtsbewegingen, mechanieken, verplaatsingen, grepen en andere relevante handelingen op pads, stoot/trapkussens of een trainingspartner. Dat laatste is vooral van belang om een realistische respons te krijgen zodat je een realistische sequentie van bewegingen kunt trainen. Aangezien dit om duidelijke redenen veilig moet gebeuren, iedereen moet ’s anderendaags terug aan het werk kunnen, heb je een ervaren begeleiding nodig. En daarmee zijn we weer aan het begin van het verhaal.
Het is essentieel om zelfverdediging te volgen bij een professionele groep, bij mensen die op een ernstige manier bezig zijn met feiten en niet met veronderstellingen, nutteloze rituelen en hun ego. Net dat garanderen we: trainers en instructeurs die jouw veiligheid ernstig nemen.
Luc Van Laere
Wens je Krav Maga te volgen? Er zijn 2 opties: de gewone lessen en trainingen en de cursussen. Voor de gewone lessen en trainingen kan je gratis een aantal sessies meedoen na reservatie. Voor de cursussen is dat uiteraard niet mogelijk. Meer info over de cursussen staat hier.